در بسیاری از موارد، آنچه باعث اثربخشی یا بی‌فایده بودن یک کپسول آتش‌نشانی می‌شود، نه نوع آن بلکه شیوه نصب و نگهداری آن است. «ایمن از آتش» اذعان دارد که صرف داشتن یک کپسول کافی نیست؛ اگر کپسول در زمان بحران آماده و قابل استفاده نباشد، می‌تواند جان و مال افراد را در معرض خطر جدی قرار دهد. در این مقاله به بررسی دقیق و مرحله‌به‌مرحله اصول نصب و نگهداری انواع کپسول آتش‌نشانی می‌پردازیم.

نصب اصولی کپسول آتش‌نشانی

همانطوز که میدانید کپسول آتش نشانی جز آن دسته از ابزار های مهار آتش است که دسترسی سریع به آن میتواند از خسارات زیادی جلوگیری کند لذا بعد از خرید کپسول آتش نشانی حتما باید نسبت به نصب استاندارد آن اقدام کنید . نصب کپسول آتش نشانی دارای سه مرحله است که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت

۱. انتخاب محل نصب مناسب

بنا بر دیدگاه «ایمن از آتش»، محل نصب باید به شکلی انتخاب شود که:

به‌راحتی قابل مشاهده و دسترسی باشد
* در مسیرهای پرتردد (نه پنهان در کمد یا پشت در)
* نزدیک به ورودی یا خروجی اضطراری
* فاصله‌ی حداکثر ۲۰ متری از نقاط پرخطر (مانند اجاق گاز، تابلو برق یا انبار مواد قابل اشتعال) برای محیط‌های اداری، کپسول‌ها باید در نزدیکی نقاط کلیدی مانند اتاق برق یا آشپزخانه قرار گیرند. در فروشگاه‌ها نیز نصب در نزدیک در ورودی یا نزدیک صندوق پیشنهاد می‌شود تا در مواقع لزوم به‌سرعت در دسترس باشند.

۲. ارتفاع نصب استاندارد

طبق استانداردهای بین‌المللی و تاییدیه‌های داخلی: * کپسول‌های زیر ۱۸ کیلوگرم باید در ارتفاع ۱ تا ۱.۵ متری از سطح زمین نصب شوند.

کپسول‌های سنگین‌تر باید روی پایه زمینی قرار بگیرند. ارتفاع نصب باید طوری باشد که افراد بالغ بتوانند به راحتی کپسول را بردارند، اما در عین حال از دسترس کودکان و خطرات ضربه در امان باشد.

۳. نصب روی دیوار یا پایه فلزی برای نصب دیواری

از براکت فلزی مقاوم استفاده شود.
براکت باید توانایی تحمل وزن کپسول در هنگام کشیده شدن ناگهانی را داشته باشد.
برای پایه محل قرارگیری باید ثابت و بدون لغزش باشد.
در صورت امکان، پایه‌ها را به زمین پیچ یا رول‌بولت کنید.

اصول نگهداری و بازبینی منظم کپسول

۱. بررسی ماهیانه توسط افراد آموزش‌دیده

بررسی‌های ماهیانه باید شامل موارد زیر باشد:

کنترل فشار گِیج (در محدوده سبز باشد)
بررسی عدم وجود زنگ‌زدگی، ترک یا آسیب بدنه
اطمینان از دست‌نخورده بودن پلمپ و شیلنگ
بررسی تاریخ انقضا یا شارژ مجدد در محیط‌هایی مانند کارگاه‌های تولیدی یا آزمایشگاه‌ها، به دلیل احتمال استفاده مکرر یا برخورد تجهیزات با کپسول، این بررسی‌ها باید دقیق‌تر و با ثبت گزارش انجام شود

.

۲. سرویس سالیانه توسط شرکت‌های معتبر «ایمن از آتش» تأکید می‌کند که:

حداقل سالی یک‌بار باید کپسول‌ها توسط افراد متخصص بازبینی فنی و شارژ شوند.
در صورت مشاهده کاهش فشار، حتی پیش از موعد سرویس، باید فوراً اقدام شود. همچنین باید بررسی شود که شیر و اهرم عمل‌کننده روان باشد و در صورت وجود مشکل در شیلنگ یا نازل، تعویض گردد.

۳. آزمایش دوره‌ای تخلیه و فشار (هیدرواستاتیک تست)

این آزمایش هر ۵ سال یک‌بار توصیه می‌شود:

کپسول تا فشار معین پر شده و مقاومت آن بررسی می‌شود.
این تست برای اطمینان از دوام بدنه و جلوگیری از انفجار ناگهانی است. در بسیاری از کشورها، این تست‌ها به‌عنوان شرط قانونی تمدید اعتبار کپسول محسوب می‌شود.

۴. شرایط نگهداری در انبار یا فضای باز

در صورتی که کپسول‌ها در فضای باز یا انبار نگهداری می‌شوند: باید در دمای بین ۵ تا ۴۹ درجه سلسیوس قرار داشته باشند. * نباید در معرض نور مستقیم خورشید یا بارش قرار گیرند. استفاده از کاور مخصوص یا محفظه فلزی ضدآب توصیه می‌شود.

آموزش کاربری و مستندسازی

۱. آموزش پرسنل و خانواده‌ها دانستن نحوه استفاده از کپسول در شرایط استرس‌زا بسیار حیاتی است.

آموزش باید شامل:

نحوه کشیدن ضامن
جهت‌گیری صحیح نازل
فشردن اهرم و حرکت جارویی روی آتش
تمرین واقعی در کارگاه یا شبیه‌سازی‌های آموزشی بسیاری از شرکت‌های حرفه‌ای ایمنی، دوره‌های آموزشی کوتاه برای کارمندان برگزار می‌کنند. «ایمن از آتش» نیز خدمات آموزشی در محل ارائه می‌دهد تا سطح آمادگی در سازمان‌ها افزایش یابد.

۲. برچسب‌گذاری و مستندسازی هر کپسول باید دارای:

برچسب مشخصات فنی

تاریخ آخرین بازبینی و نام بازرس

شماره تماس شرکت خدمات‌دهنده

کد شناسایی منحصر به‌فرد (برای ردیابی در سازمان‌های بزرگ) ثبت اطلاعات در فرم‌های دیجیتال یا فایل اکسل نیز توصیه می‌شود، به‌ویژه در ساختمان‌های بزرگ و مجموعه‌های تجاری.

جدول زمانی و چک‌لیست دوره‌ای داشتن یک چک‌لیست ساده اما کامل می‌تواند فرآیند نگهداری را شفاف‌تر کند.

اشتباهات رایج در نصب و نگهداری

نصب کپسول پشت در یا داخل کمد بسته
بی‌توجهی به تاریخ انقضا و فشار پایین گیج
نگهداری در محیط مرطوب یا در معرض نور مستقیم خورشید
عدم آموزش کارکنان یا ساکنان مجتمع
استفاده از کپسول‌های بدون تاییدیه فنی یا برندهای نامعتبر

تجربه‌های واقعی از موارد بحرانی : «ایمن از آتش» از تجربه مراجعان خود مواردی را گزارش می‌دهد:

* در یک رستوران صنعتی، به دلیل نصب کپسول در کابینت قفل‌شده، حریق کوچک آشپزخانه به آتش‌سوزی بزرگ منجر شد.

* در یک انبار فروشگاه زنجیره‌ای، کپسول CO2 به دلیل کاهش فشار بدون اینکه کسی متوجه شود، در روز حادثه بلااستفاده بود.

* در یک مجتمع مسکونی، آموزش سالانه استفاده از کپسول باعث شد که یکی از ساکنان در زمان آتش‌سوزی اولیه، قبل از رسیدن آتش‌نشانی، آتش را مهار کند.

نگهداری صحیح و نصب اصولی کپسول آتش‌نشانی به‌اندازه انتخاب نوع آن مهم است. بسیاری از حوادث آتش‌سوزی، تنها به دلیل عدم آمادگی کپسول در لحظه بحران، تبدیل به فاجعه می‌شوند. «ایمن از آتش» اذعان دارد که با آموزش، بازبینی منظم و رعایت استانداردهای نصب، می‌توان ایمنی خانه و محل کار را به سطح بالایی رساند. فراموش نکنید؛ کپسولی که درست نگهداری نشده، فقط یک سیلندر رنگی روی دیوار است، نه ابزار نجات. همیشه پیشگیری آسان‌تر، ارزان‌تر و ایمن‌تر از مقابله با بحران است. بنابراین اگر تا به امروز به نصب و نگهداری کپسول‌های خود بی‌توجه بوده‌اید، همین امروز زمان اقدام است.